«Βλέπω τους μαθητές μου να χάνουν το χαμόγελό τους και δεν ξέρω τι να κάνω. Πώς να τους στηρίξω όταν κι εγώ νιώθω όλο και πιο απομονωμένη, αγχωμένη, εξουθενωμένη καθώς ο καιρός περνά?»
Αυτά ήταν τα λόγια της Όλυ (το όνομα έχει αλλαχτεί), εκπαιδευτικού Αγγλικής γλώσσας, στην κουβέντα μας πριν την πρώτη συνεδρία της εκπαίδευσης NeuroLearningPower, που παρακολουθεί αυτό τον καιρό.
Ίσως φαντάζεστε ήδη πώς προσπαθεί η Όλυ να διαχειριστεί την κατάσταση. Καθώς η μεγαλύτερη έννοια της είναι να υποστηρίξει τους μαθητές της, ιδιαίτερα τους αδύναμους, τον τελευταίο καιρό παρακολουθεί σεμινάρια και εκπαιδεύσεις κάθε ώρα της ημέρας που δεν εργάζεται, ακόμη και Σαββατοκύριακα -κυρίως τότε. Έχει εισάγει στο μάθημα της εργαλεία και στρατηγικές που ούτε είχε ακούσει ότι υπάρχουν 9 μήνες πριν. Γνώρισε κάθε μυστικό του Zoom και του Webex. Ανταλλάσει ιδέες και ασκήσεις με συναδέλφους σε περισσότερες ομάδες στο facebook απ’ όσες μπορεί να θυμηθεί. Αφιερώνει ώρες, άπειρες ώρες δημιουργώντας υλικό για να κρατά το ενδιαφέρον των μαθητών της “και να μη μείνει κανένα πίσω” όπως λέει η ίδια. Μήπως σας θυμίζει κάτι όλο αυτό?
Κάτι ακόμη που προσθέτει στο άγχος της Όλυ, αλλά και πολλών άλλων εκπαιδευτικών, είναι το γεγονός ότι νιώθουν αποκομμένοι από τους μαθητές τους. Μια έρευνα μεταξύ εκπαιδευτικών στον Καναδά έδειξε πως η έλλειψη προσωπικής επαφής με τους μαθητές είναι από τους πιο στρεσογόνους παράγοντες που επηρεάζουν καθημερινά τους εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής διδασκαλίας.
“Κάποτε μπορούσα να τα κοιτάξω στα μάτια και να καταλάβω πως νιώθουν. Τώρα δεν μπορώ, γιατί κάποια έχουν κλειστή την κάμερα. Ούτε μπορώ να τα χτυπήσω στην πλάτη ενθαρρυντικά να συνδεθώ μαζί τους όπως πρέπει” λέει μια άλλη εκπαιδευτικός.
Μια επανάσταση χτυπά την πόρτα της εκπαίδευσης
Οφείλουμε βέβαια να αναγνωρίσουμε ότι ως εκπαιδευτικοί είμαστε μάρτυρες και συμμέτοχοι σε μια περίοδο συνταρακτικά πολλαπλής μεταμόρφωσης, που επιταχύνθηκε εκθετικά λόγω της πανδημίας. Η εκπαίδευση, που σύμφωνα με τον David Kelley, ειδικό στην καινοτομία και CEO της IDEO, είναι ένας τομέας πασίγνωστος για την αργή υιοθέτηση της καινοτομίας, μοιάζει με γίγαντα που ξυπνά!
Από τη μια πλευρά, ευτυχώς που υπάρχει η τηλεκπαίδευση. Όλοι οι εκπαιδευτικοί εξοικειώθηκαν με την τεχνολογία, σε ένα βαθμό τουλάχιστον. Η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση έγινε αποδεκτή από τους περισσότερους γονείς και οι μαθητές συνειδητοποιούν πλέον ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές έχουν πολύ περισσότερες χρήσεις από τα διαδικτυακά παιχνίδια!
Ναι, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως η εκπαιδευτική τεχνολογία εν γένει δημιουργεί όλο και περισσότερες εκπληκτικές δυνατότητες που μένει να αποκαλύψει το μέλλον.
Κι εγώ, τι κάνω για μένα?
Από την άλλη, η Όλυ συνειδητοποιεί με συγκλονιστικό τρόπο τη σημασία της αυτοφροντίδας στην περίοδο της πανδημίας- και όχι μόνο. Όπως όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί, η Όλυ αντιλαμβάνεται πλέον ότι έχει ανάγκη να εκπαιδευτεί στις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες και τη νοοτροπία που θα την στηρίξει στην περίοδο της κρίσης, αλλά και μετά και θα της δείξει πώς να βοηθήσει τους μαθητές της να ανθίζουν.
Η ίδια η UNESCO τονίζει την ανάγκη αυτή: “Είναι σημαντικό να υποστηρίξουμε την ευημερία των δασκάλων, τις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες και την ψυχική τους ανθεκτικότητα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την κρίση. ….Εκείνοι που έχουν δημιουργήσει τις δικές τους ψυχοκοινωνικές δεξιότητες και έχουν πρόσβαση σε τέτοιου είδους εκπαίδευση, είναι καλύτερα εξοπλισμένοι για να παρέχουν ψυχοκοινωνική υποστήριξη στους μαθητές τους και να τους βοηθούν να πλοηγηθούν στην αβεβαιότητα και το άγχος που συνοδεύει αυτήν την κρίση. “
Η έλλειψη τέτοιων δεξιοτήτων, ακόμη και σε “κανονικές” συνθήκες, μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και εξάντληση, ιδιαίτερα μεταξύ νεότερων, πιο άπειρων εκπαιδευτικών, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε φθορά και κακή ποιότητα διδασκαλίας.
Πόσο χαρακτηριστικό το σχόλιο μιας εκπαιδευτικού: “Αυτά έπρεπε να τα μαθαίνουμε στο Πανεπιστήμιο και να μπορούμε να τα διδάσκουμε στα παιδιά από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού!”
Ως εκπαιδευτικοί, διδάσκουμε πρώτιστα αυτό που είμαστε οι ίδιοι
Πώς θα διδάξουμε αυτορρύθμιση, ευελιξία, συναισθηματική νοημοσύνη, ψυχική ανθεκτικότητα? Βιώνοντας τα πρώτα εμείς, φυσικά. Οι πιο πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν πως είμαστε νευροφυσιολογικά δημιουργημένοι να καθρεφτίζουμε μεταξύ άλλων και τα συναισθήματα ο ένας του άλλου.
Κάνοντας reSTATE, αλλάζοντας δηλαδή τη δική μας εσωτερική κατάσταση, μπορούμε να ενδυναμώσουμε και τους μαθητές μας να ανθίζουν!
Παγκόσμια, ο ρόλος των εκπαιδευτικών μετουσιώνεται. Οι μαθητές μας έχουν ανάγκη πολύ περισσότερο από το μαθησιακό αντικείμενο. Χρειάζονται συμμάχους, ηθικούς ηγέτες, και παράγοντες θετικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Χρειάζονται τη σχέση μαζί μας και μια υποστηρικτική ομάδα. Το ίδιο κι εμείς.
6 ιδέες επιβίωσης για καραντινάτους εκπαιδευτικούς
1.Αναπνεύστε!
Είναι αστείο να πούμε πως αναπνέετε από τότε που γεννηθήκατε. Κι όμως. Στις δύσκολες περιστάσεις συχνά ξεχνάμε να δώσουμε στον εαυτό μας την “πολυτέλεια” της βαθιάς ανάσας που θα αποφορτίσει το σύστημα από τις ορμόνες του άγχους. Εκπαιδεύστε τον εαυτό σας να γέρνει λίγο πίσω το σώμα και να ανασαίνει βαθιά, ιδιαίτερα όταν νιώθετε “το αίμα να ανεβαίνει στο κεφάλι”. Σύντομα θα διαπιστώσετε τα εκπληκτικά οφέλη.
2. Επιβραβεύστε τον εαυτό σας γι αυτά που ήδη κάνετε
Τα social media μπορεί να σας κάνουν να νιώσετε ανεπαρκείς, βλέποντας όσα κάνουν άλλοι εκπαιδευτικοί. Κάνετε ήδη πολλά! Και κανένας μαθητής δεν θα ωφεληθεί από έναν εξουθενωμένο δάσκαλο. Καλύτερα μια fancy άσκηση λιγότερη και λίγα λεπτά περισσότερη κουβέντα με τα παιδιά.
3. Αφιερώστε συχνά λίγα λεπτά για να συνδεθείτε με το κέντρο σας
Ναι, είναι εφικτό και αποτελεσματικό! Η εστίαση στις αισθήσεις μας συνδέει ξανά με το σώμα μας, ησυχάζει τον εσωτερικό διάλογο και καταλαγιάζει το άγχος, μειώνοντας τις επιπτώσεις του στο σώμα και τα ψυχογενή συμπτώματα, όπως οι πονοκέφαλοι.
4.Βγείτε στον ήλιο και πάρετε καθαρό αέρα
Ζούμε σε μια από τις χώρες με την μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στην Ευρώπη, κι όμως πολλοί υποφέρουμε από έλλειψη βιταμίνης D, της βιταμίνης της ευτυχίας που μεταβολίζεται από τον ήλιο. Προγραμματίστε χρόνο για ένα γρήγορο περπάτημα και αν είναι δυνατόν ασκηθείτε! Οι ομάδες άσκησης και pilates κάνουν θραύση τελευταία στο zoom!
5.Να κρατάτε τις αποστάσεις αλλά μην απομακρύνεστε
Μείνετε σε επαφή με ανθρώπους που σας βοηθούν να εστιάζετε θετικά. Μια υποστηρικτική ομάδα που μοιράζεται τον ίδιο στόχο μ’ εσάς θα σας βοηθήσει να μείνετε εστιασμένοι στην απόφαση που πήρατε να φροντίσετε τον εαυτό σας. Όπως λέμε στη NeuroLearningPower, μαΖΕΙ μπορούμε τα πάντα!
Effie Kyrikakis, Educational Mentor, founder NeuroLearningPowerTM
www.neurolerningpower.webnode.gr
Ενδεικτικές πηγές
● https://theconversation.com/how-to-prevent-teacher-burnout-during-the-coronavirus-pandemic-139353
● https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000373338
● https://eu.usatoday.com/story/news/education/2021/01/04/covid-19-teacher...
