Είναι βαρύς χειμώνας και οι κάτοικοι της σπηλιάς, τυλιγμένοι στις χοντρές προβιές τους, προσπαθούν να ζεσταθούν. Ευτυχώς το κυνήγι ήταν καλό το καλοκαίρι κι έτσι υπάρχουν αρκετές για όλους… Ο σαμάνος τρίβει τις ιερές πέτρες, μουρμουρίζοντας στο βάθος… όταν ξαφνικά, μια λάμψη σαν αστραπή τινάζεται από τα χέρια του, πέφτει σε ένα σωρό ξερά κλαδάκια και βότανα εκεί μπροστά και η σπηλιά γεμίζει φως και ζεστασιά… Τι υπέροχο θαύμα… Οι άνθρωποι γονατίζουν τριγύρω και κοιτούν με δέος καθώς το χαρούμενο τριζοβόλημα των κλαδιών και η ευωδιά των βοτάνων που καίγονται πλημμυρίζουν την ατμόσφαιρα. Και τότε, ένα παιδάκι, μαγεμένο από την φλόγα που τρεμοπαίζει, απλώνει το χέρι του προσπαθώντας να την πιάσει και μια γοερή κραυγή πόνου ξεσχίζει την ησυχία… Η μητέρα τρομαγμένη το αρπάζει στην αγκαλιά της και προσπαθεί να το παρηγορήσει …Oι κάτοικοι εκείνης της σπηλιάς μπορεί να μην το συνειδητοποίησαν ποτέ, όμως έζησαν μια στιγμή που άλλαξε την πορεία της ανθρωπότητας… Η συνέχεια της ιστορίας είναι γνωστή σε όλους, απλά γιατί η φωτιά, με τις ευλογίες και τους κινδύνους της, είχε έρθει για να μείνει…και κανείς από τότε δεν θα μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτήν…
Τα social media είναι πράγματι μια φλόγα που εξαπλώνεται με μεγάλη ταχύτητα. Στα 10 περίπου χρόνια από την εφεύρεση του το Facebook έχει γίνει η τρίτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό “χώρα” στον κόσμο μετα την Κίνα και τις ΗΠΑ. Το Instagram, τo Google+ και το Twitter έχουν εκατομμύρια επισκέπτες μηνιαίως, το δε YouTube είναι η δεύτερη μηχανή αναζήτησης παγκόσμια μετα την Google…
Τα web 2.0 tools ή διαδραστικές online εφαρμογές είναι η μια μορφή social media με δυνατότητα εκπαιδευτικής χρήσης που επιτρέπουν σε μαθητές και τάξεις να αλληλεπιδρούν, να σχολιάζουν, να μοιράζονται και να προωθούν τις ιδέες τους online. Απλά φανταστείτε την εκπαιδευτική δυναμική της παρακάτω : ένας Έλληνας μαθητής που προετοιμάζεται για εξετάσεις γλωσσομάθειας γράφει μια έκθεση στα Αγγλικά σε online εφαρμογή. Η εργασία του διορθώνεται μπροστά στα μάτια του από έναν Αμερικανό μαθητή, ο οποίος εκείνο τον καιρό μελετά discursive essay. Μετά συνδέονται σε διαδικτυακή πλατφόρμα για να ανταλλάξουν feedback και να συζητήσουν ζωντανά τις απόψεις τους πάνω στο θέμα της έκθεσης ή και ότι άλλο τους συναρπάζει…και έπειτα συνεχίζουν να διαδρούν μέσα από άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες δημιουργώντας σχέσεις που τους οδηγούν να αναπτυχθούν τόσο μαθησιακά όσο και σαν πολίτες του κόσμου…
…ή μπορεί να νιώθετε ήδη τον ενθουσιασμό μιας τάξης όταν, χρησιμοποιώντας μια διαδραστική εφαρμογή, δημιουργούν ένα online «πίνακα ανακοινώσεων» με φωτογραφίες, video και αφιερώσεις για την γιορτή της μητέρας, που οι μητέρες μπορούν να δουν από τον δικό τους Η/Υ ή tablet. Και πόσο ενθουσιάζονται οι μητέρες όταν ανακαλύπτουν ότι κι εκείνες μπορούν να γράψουν τα δικά τους σχόλια στον ίδιο πίνακα…
…και τι θα λέγατε για το e-portfolio που μπορεί να εμπλουτίζεται συνεχώς και να ακολουθεί τον σπουδαστή σε όλη την μαθητική ζωή του;
Οι δυνατότητες άπειρες όσες και οι εφαρμογές…
Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας
Τι σημαίνουν αυτές οι νέες εξελίξεις για την εκπαίδευση; Έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο σκέψης. Οι σημερινοί μαθητές προετοιμάζονται για έναν κόσμο του οποίου την μορφή δεν γνωρίζουμε, και η εκπαίδευση είναι ένας από τους τομείς που θα αλλάξει πιο ριζικά, απλά γιατί δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Όπως συχνά έχει πει ο πρωτοπόρος εκπαιδευτικός Sir Ken Robinson, “η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών συστημάτων, που δημιουργήθηκαν στο τέλος του 19 ου αιώνα, είναι βασισμένη στην ανάγκη εκπαίδευσης ατόμων για την γραμμή παραγωγής: επαναληπτικές εργασίες, πιστή εκτέλεση οδηγιών, απομνημόνευση διαδικασιών και πληροφοριών είναι αυτό που απαιτείται από έναν μαθητή για να διακριθεί σε αυτά τα εκπαιδευτικά συστήματα.”
Είναι αλήθεια ότι τα σχολεία έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά στην διδασκαλία αυτών των δεξιοτήτων, και οι μαθητές μας εξακολουθούν να τις χρειάζονται.
Τι παραπάνω χρειάζονται οι μαθητές του 21ου αιώνα, λοιπόν; Μα, δεξιότητες του 21ου αιώνα, φυσικά! Για να κρατήσουν τις θέσεις εργασίας τους στην εποχή της πληροφορίας πρέπει να είναι ικανοί να σκέπτονται βαθιά και να αναλύουν, να επιλύουν προβλήματα με δημιουργικό τρόπο, να εργάζονται σε ομάδες, να επικοινωνούν με σαφήνεια σε πολλά μέσα και με ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες, να μαθαίνουν συνεχώς μεταβαλλόμενες τεχνολογίες και να διαχειρίζονται μια πλημμύρα πληροφοριών. Οι ραγδαίες αλλαγές στον κόσμο μας απαιτούν από τους σπουδαστές του σήμερα να μάθουν να είναι ευέλικτοι, να αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία και να ηγούνται όταν είναι απαραίτητο, να παράγουν κάτι πρωτότυπο και χρήσιμο και όλα αυτά μέσα από την χρήση, όχι απλά του υπολογιστή, αλλά διαδικτυακών διαδραστικών εφαρμογών που κατοικούν στο περίφημο πλέον «σύννεφο».
Ο δικός μου τρόπος να μαθαίνω
Τα ακαδημαϊκά προγράμματα του 21ου αιώνα θα βασίζονται όλο και περισσότερο στις τελευταίες ανακαλύψεις της νευροεπιστήμης σχετικά με το πώς δημιουργεί εμπειρίες ο εγκέφαλος συμπεριλαμβανομένων παραγόντων όπως η γνωστική ανάπτυξη καθώς και το πώς ο κάθε άνθρωπος μαθαίνει με μοναδικά διαφορετικό τρόπο.
Οι νέες εκπαιδευτικές τάσεις διαπνέονται από την γενική πεποίθηση ότι η μάθηση μπορεί να επιταχυνθεί και να βελτιωθεί όταν βασιστεί στην επιστήμη της μάθησης και όχι σε παρωχημένες εκπαιδευτικές πρακτικές, ριζωμένες σε συμβάσεις, ή υποθέσεις για τη διαδικασία της μάθησης. Για παράδειγμα, συνήθως θεωρούνταν ότι η νοημοσύνη είναι ένα σταθερό χαρακτηριστικό που παραμένει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητη καθ’ όλη τη ζωή ενός ατόμου. Ωστόσο, οι πρόσφατες ανακαλύψεις στη γνωστική επιστήμη έχουν αποκαλύψει ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αλλάζει φυσικά, όταν μαθαίνει, και ότι μετά από την εξάσκηση ορισμένων δεξιοτήτων γίνεται όλο και πιο εύκολο να συνεχίσει την εκμάθηση και τη βελτίωση αυτών των δεξιοτήτων. Με άλλα λόγια, όσο πιο πολύ προσπαθούμε τόσο πιο έξυπνοι γινόμαστε, αφήστε που μπορούμε να είμαστε ευφυείς με οκτώ (ναι, 8 τουλάχιστον!) διαφορετικούς τρόπους σύμφωνα με την θεωρία της Πολλαπλής Νοημοσύνης του Howard Gardner. Και πώς επηρεάζει αυτή η νέα γνώση την διδασκαλία;
Η συνύπαρξη στις τάξεις παιδιών με διαφορετική ωριμότητα, δεξιότητες και γνωστικό επίπεδο δημιουργούσε πάντα μια πρόκληση για τον εκπαιδευτικό. Η χρήση διαδικτυακών εφαρμογών στην εκπαίδευση- των περίφημων πλέον web 2.0 apps- δίνει στον εκπαιδευτικό την δυνατότητα να κάνει ακριβώς αυτό που έχει ανάγκη μια τάξη πολλαπλών ικανοτήτων: να διευκολύνει αβίαστα την ανάπτυξη όλων των δεξιοτήτων της γλώσσας , ενώ παράλληλα βοηθά τον κάθε μαθητή του να αναπτυχθεί σεβόμενος τον δικό του ρυθμό και μαθησιακό τύπο.
Άρα…
Τι σημαίνουν αυτά πρακτικά; Για τα παιδιά μας τα πάντα! Όπως και η φωτιά, τα social media ήρθαν για να μείνουν και έχουν κιόλας αλλάξει ριζικά τον τρόπο που συνδέονται οι νέοι άνθρωποι. Είναι αυτό καλό ή κακό; Είναι αυτό που είναι…και είναι πάντα ο πιο ευέλικτος που ελέγχει το παιχνίδι. Είναι δυστυχώς γεγονός ότι πολλοί νέοι άνθρωποι έχουν “καεί” από την μαγευτική τους σαγήνη…αλλά είναι επίσης μεγάλη αλήθεια ότι η χρήση διαδραστικών εφαρμογών μπορεί να αλλάξει μαγικά τον τρόπο που μαθαίνουμε, διδάσκουμε, ζούμε, εργαζόμαστε και διαχειριζόμαστε τον κόσμο…Όπως και με την φωτιά λοιπόν, μάλλον ο τρόπος δεν είναι να αποκλείσουμε τα social media από την ζωή των παιδιών, αλλά να μάθουμε και εμείς ως εκπαιδευτικοί να τα χρησιμοποιούμε… Τότε μόνο θα μπορέσουμε να τα καθοδηγήσουμε στο να τα διαχειρίζονται με επωφελή για αυτά τρόπο
Οι μαθητές του 21ου αιώνα ζουν ήδη στην εποχή της συνεχούς διαδικτυακής διάδρασης και δεν πρόκειται να επιστρέψουν. Είναι δικός μας ρόλος σαν διευκολυντές μάθησης να τους ακολουθήσουμε, όχι τόσο για να τους διδάξουμε αυτό που ξέρουν ίσως πολύ καλύτερα από εμάς, αλλά για να τους καθοδηγήσουμε στην ασφαλή και επωφελή χρήση των νέων αυτών συναρπαστικών εργαλείων για να αναπτύξουν δεξιότητες, να προβάλουν τις ικανότητες τους αποτελεσματικά, να κατακτήσουν τους στόχους τους, να ανοίξουν το παράθυρο στις άπειρες δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά τους.
Φανταστείτε απλά πόσο ωραία θα νιώθετε όταν όλοι οι μαθητές σας θα μπορούν και θα θέλουν να δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό….για να μην πούμε ότι η εξερεύνηση όλο και νέων μονοπατιών γνώσης μας κάνει ευφυέστερους …και κάνει καλό και στην μνήμη…
Έφη Κυρικάκη,
Educational Coach
MetaMathesis, Empowering the Educator
Effie Kyrikakis, a 21st Century edupreneur and educational coach, is a passionate believer of the infinite possibilities of people for personal growth and success.
She has spent the past 25 years as an active educator, most of which in educational administration. Her studies in Multiple Intelligences and their application to learning with Harvard University as well as the NLP Master in Education through the American Society of NLP, which came as a natural result of her deeper need for self-development, have had a profound effect on her viewpoint, enabling her to create increasingly effective teacher facilitating and student empowerment tools. In the meantime, her passion for innovation has led to exploring and adapting technology in education, which, she believes, is the lingua franca of 21st century learners.
Further training in Business Management and Coaching have contributed significantly to the formulation of “educational management for excellence” techniques, which she enjoys sharing with educators and school managers both in Greece and all over the planet through MetaMathesis, the Centre for Educational Empowerment in Athens, Greece.
